Skąd bierze się prąd?
Mapa
Za co płacę, gdy płacę za energię?
Na koszty energii elektrycznej składa się kilka różnych opłat. Na niektóre z tych opłat mamy wpływ (np. poprzez zmianę sprzedawcy energii elektrycznej) niektóre natomiast nie zależą od nas.
Przedstawiamy krótkie omówienie wszystkich opłat wyszczególnionych na fakturze za energię elektryczną (w zależności od rodzaju posiadanej umowy na zakup energii elektrycznej oraz OSD, do sieci którego jesteśmy przyłączeni, faktury mogą nieznacznie różnić się od siebie):
1. Opłaty dla OSD, na które nie mamy lub mamy bardzo ograniczony wpływ (zależą one od OSD, do sieci którego jesteśmy przyłączeni. Nie możemy zmienić OSD – sieci poszczególnych Operatorów nie przenikają się. Mamy na część z nich wpływ poprzez zmianę taryfy - np. zmiana taryfy G11 na G12 – ale taka miana zależy od profilu zużycia energii elektrycznej przez konkretnego odbiorcę):
- opłata sieciowa zmienna (opłata za korzystanie z sieci dystrybucyjnej)
- opłata jakościowa (opłata za korzystanie z sieci przesyłowej)
- opłata stała za dystrybucję (stała opłata uwzględniająca koszty sieci elektroenergetycznej)
Przykładowa faktura za energię elektryczną
- opłata przejściowa (opłata uwzględniająca koszty rozwiązania kontraktów długoterminowych)
- opłata abonamentowa (opłata uwzględniająca koszty eksploatacji układu pomiarowego – licznika)
2. Opłaty dla przedsiębiorstwa obrotu, od którego kupujemy energię elektryczną. Dla większości odbiorców energii elektrycznej jest to firma, której właściciel jest jednocześnie właścicielem OSD, do sieci którego jesteśmy przyłączeni. Jednak część z odbiorców energii elektrycznej zmieniła sprzedawcę energii elektrycznej na takiego, który oferuje niższą cenę za energię elektryczną. Zmiany można dokonać w prosty sposób. Przy dokonywaniu takiej zmiany koniecznie trzeba jednak zwrócić uwagę na ewentualne inne warunki poza niższą ceną energii elektrycznej, np.: dodatkową opłatę handlową lub warunek związania się z dostawcą na określony okres czasu.
- energia czynna całodobowa (koszt zakupu zużytej energii elektrycznej).
Chcę oszczędzać już dzisiaj!
Obecnie odbiorcy energii mogą płacić za prąd wg wybranej przez siebie taryfy. Stawki w ramach taryf różnią się w zależności od sprzedawcy energii.
Podstawowe taryfy to:
Taryfa jednostrefowa G11
Taryfa, w której przez całą dobę naliczana jest jednakowa stawka za zużytą energię. Jest idealna dla osób, które korzystają z urządzeń elektrycznych przez cały dzień, a także dla osób, które chcą łatwo oszacować koszty za energię.
Taryfa dwustrefowa G12
Taryfa, w której opłata za energię elektryczną jest niższa w godzinach nocnych oraz we wczesnych godzinach popołudniowych. Jest to rozwiązanie dla osób, które chcą płacić niższe rachunki za energię i są gotowe planować zużycie swojej energii.
Taryfa dwustrefowa G12w lub G12NW
Opłaty za prąd są niższe nie tylko w nocy i we wczesnych godzinach popołudniowych, lecz także w weekendy. Często dodawane są do tego dni ustawowo wolne od pracy.
Szczegółowe informacje na temat taryf znajdują się na stronie sprzedawców energii elektrycznej. Warto pamiętać, że poszczególne taryfy mogą nosić różne dodatkowe nazwy w zależności od dostawcy, a samego dostawcę energii można zmieniać bez problemu.
Aby już teraz móc obniżyć opłaty za energię, warto przyjrzeć się swojemu stylowi życia i zastanowić się, czy taryfa, wg której płacimy za energię, na pewno jest taryfą najbardziej dla nas odpowiednią (informację o naszej taryfie znajdziemy na fakturze za prąd). Jeżeli większość czasu w ciągu dnia spędzamy poza domem, płacenie za prąd wg tych samych stawek przez całą dobę może znacznie podwyższać nasze rachunki za energię. Jeżeli natomiast przebywamy w domu przez większość czasu – wówczas prawdopodobne jest, że z urządzeń elektrycznych korzystać będziemy cały czas, więc stałe stawki są dla nas jak najbardziej korzystne.
Pomocny w podjęciu decyzji może być kalkulator energii elektrycznej, dostępny na stronie Urzędu Regulacji Energetyki. Ponadto, niektórzy Operatorzy Systemu Dystrybucyjnego już teraz proponują swoim klientom narzędzia (aplikacje, dostęp online do danych z licznika), dzięki którym mogą oni ocenić, w jaki sposób korzystają z energii i sprawdzić, czy jest to opłacalne finansowo.
Nie wszyscy mają świadomość, że płacąc rachunek za energię elektryczną płacą tak naprawdę za dwie usługi: za energię elektryczną oraz za jej dostawę. Dzieje się tak dzięki wprowadzonemu 1 lipca 2007 roku uwolnieniu rynku energii elektrycznej dla wszystkich jej odbiorców.
Uwolnienie stało się możliwe w efekcie wprowadzenia zasady dostępu stron trzecich do sieci - zasada TPA (z ang. Third Party Access). Zasada ta oznacza możliwość korzystania z sieci energetycznego przedsiębiorstwa sieciowego bez obowiązku kupowania od niego energii elektrycznej. Służy to rozwijaniu konkurencji na rynku energii elektrycznej, która w sposób naturalny wiąże się z wyższą jakością świadczonych usług, liczniejszymi i bardziej zróżnicowanymi ofertami handlowymi, oraz lepszą dbałością o klienta.
Wprowadzenie powyższej zasady było konieczne, ponieważ każdy odbiorca jest na stałe przyłączony do sieci OSD, na obszarze działania którego jest zlokalizowany. Wynika to z faktu, że energię elektryczną dostarczyć może nam jedynie jedna konkretna firma i nie da się tego zmienić. Zasada TPA mówi jednak, że, mimo iż korzystamy z sieci konkretnej firmy, to energię elektryczną możemy kupić od dowolnej innej firmy, a nasz lokalny Operator ma obowiązek nam ją dostarczyć. Dzięki temu możliwa jest zmiana sprzedawcy energii elektrycznej na takiego, który może nam zaoferować tańszą energię.
Urząd Regulacji Energetyki przygotował poradnik podpowiadający, jak taką zmianę przeprowadzić. Opublikowany jest on na stronie www.maszwybor.ure.gov.pl
ISE a oszczędzanie
Dzięki rozwojowi inteligentnych sieci powstaną nowe, niespotykane w tradycyjnym systemie elektroenergetycznym taryfy opłat za energię. Taryfy takie – zwane dynamicznymi – kształtowane są w oparciu o zmienne ceny energii w ciągu dnia. Umożliwiają płacenie za energię mniej, gdy jest ona najtańsza. Inteligentne planowanie zużycia energii – np. unikanie włączania najbardziej energochłonnych urządzeń w czasie tzw. szczytu energetycznego, gdy prąd jest najdroższy – to jeden ze sposobów zmniejszenia opłat za energię.
Przykładem dynamicznej taryfy jest nie tylko sytuacja, gdy płacimy mniej za energię w dni wolne od pracy lub w nocy. Na świecie stosowane są także taryfy, które zmieniają się w zależności od pory roku oraz taryfy dopasowane pod indywidualne gospodarstwo domowe. Jeżeli w danym gospodarstwie regułą jest, że w określonych godzinach w ciągu dnia wszyscy domownicy są poza domem, opłaty za prąd w tym okresie są wyższe, co zachęca użytkowników do wyłączania niepotrzebnie pracujących w tym czasie urządzeń.
Taryfy dynamiczne mogą wydawać się nowością, ale tak naprawdę już od lat stosowane są w innych branżach – na przykład w branży telekomunikacyjnej, w której użytkownikom telefonów komórkowych proponuje się dopasowane do ich potrzeb abonamenty. Wprowadzenie taryf dynamicznych wspierane jest przez Urząd Regulacji Energetyki, w opinii którego są one niezbędnym warunkiem pełnego skorzystania przez konsumentów z możliwości oferowanych przez inteligentne sieci.
Konsument energii wczoraj i dziś
Dotychczas zapotrzebowanie na energię elektryczną zimą było dużo większe niż latem. Związane było to przede wszystkim z koniecznością dłuższego oświetlania pomieszczeń i zużyciem energii elektrycznej na potrzeby grzewcze. Od pewnego czasu obserwuje się jednak tendencję do szybszego przyrostu zapotrzebowania na energię latem.
Jest to spowodowane korzystaniem przez coraz większą liczbę konsumentów z urządzeń klimatyzacyjnych. Inną przyczyną jest zwiększenie się ilości żywności wymagającej chłodzenia oraz coraz wyższymi wymaganiami sanitarnymi związanymi z jej dystrybucją i sprzedażą. Nie bez znaczenia pozostaje także stosowanie coraz większej ilości urządzeń elektronicznych wymagających odpowiednio niskiej temperatury w pomieszczeniach, w których sprzęt ten jest zlokalizowany (dotyczy to np. wszelkiego rodzaju serwerowni czy central telefonicznych).
Wszystko to jest dużym problemem dla sieci przesyłowej, ponieważ energia elektryczna przepływając przez linie energetyczne nagrzewa je. Zimą, gdy linie są schłodzone, nie jest to zagrożeniem, jednak latem, gdy słońce może podnieść temperaturę linii o kilkadziesiąt stopni Celsjusza, prąd dodatkowo nagrzewający linię może doprowadzić do awarii systemu (stąd też zimą tą samą linią można przesłać energię elektryczną o większej mocy niż latem).
Z konsumenta w prosumenta
Ostatnią posiadaną przez klienta możliwością zmniejszenia rachunków za energię elektryczną, a także nawet zarabiania na energii, jest przekształcenie się z biernego konsumenta w aktywnego prosumenta.
11 września 2013 r. weszła w życie nowelizacja ustawy Prawo energetyczne, zwana „małym trójpakiem”. Ustawa umożliwia osobom fizycznym (niebędącym przedsiębiorcami) sprzedaż energii wyprodukowanej w należących do nich odnawialnych źródłach energii przy jednoczesnym ułatwieniu przyłączania tego rodzaju źródeł do sieci elektroenergetycznej.
Istotą tej nowelizacji jest to, że każdy konsument energii elektrycznej może zainstalować na terenie swojej posesji odnawialne źródła energii, które będą produkować energię na jego potrzeby. Ewentualne nadwyżki będzie on mógł sprzedawać do sieci energetycznej, stając się tak zwanym prosumentem. Kluczowe jest także to, że skorzysta na tym także system elektroenergetyczny, w którym zwiększy się ilość energii odnawialnej.
